Một số lời khuyên cho các bà mẹ:
1. Mặc ấm
Cơ thể trẻ nhỏ nhất là trẻ sơ sinh rất nhạy cảm, nóng quá bé cũng bị ốm, lạnh quá cũng mắc bệnh do chưa có khả năng tự điều hòa thân nhiệt. Trong những ngày rét đậm (rét tăng cường) các mẹ lưu ý mặc quần áo ấm cho bé, lớp áo trong mặc những chất cotton, lớp áo ngoài là len, nỉ, cần đội mũ, đi tất cho trẻ nhất là ban đêm khi nhiệt độ xuống. Với bé sơ sinh, không nên dùng đồ cứng như quần áo bò, kaki, áo phao. Vào những ngày rét đậm, bé cần được giữ ấm cả ban ngày lẫn đêm (đội mũ, đi tất, quàng khăn, quần áo đủ ấm). Trong điều kiện dùng điều hòa ấm, không cần mặc quá nhiều quần áo, để tránh bé bị nóng và ra mồ hôi. Nhiệt độ điều hòa phù hợp nhất cho bé từ 28 – 30 độ C. Việc sử dụng điều hòa liên tiếp trong thời kỳ ngắn không gây ảnh hưởng đến da của bé. Ngoài ra, cần nhỏ nước muối sinh lý 0,05% cho trẻ hàng ngày giúp trẻ vệ sinh mũi và chống khô mũi.
2. Tắm cho trẻ
Trẻ mới sinh (trong 1 tuần tuổi) việc tắm rửa rất cần thiết vì cơ thể trẻ còn nhiều chất gây bám nếu không tắm sạch trẻ bị bít lỗ chân lông gây ngứa ngáy, viêm nhiễm. Tuy vậy, phải tắm đúng cách, nhanh mà sạch để đảm bảo sức khỏe cho trẻ. Các bà mẹ nên tham khảo và học cách tắm của các cán bộ y tế chuyên khoa để thực hiện cho đúng và tốt. Trẻ cần được tắm trong phòng kín, có đèn sưởi hoặc điều hòa giữ nhiệt độ phòng tắm 28 – 30 độ C. Chuẩn bị sẵn khăn để lau người, quần áo, tất, mũ,… để mặc cho bé ngay sau khi tắm. Nhiệt độ nước để tắm cho bé bằng nhiệt đô cơ thể (36 – 37 độ C). Đối với trẻ trên 10 ngày tuổi có khả năng 3 – 4 ngày tắm một lần.
3. Cách giữ ấm
Phòng trẻ nằm nên quang đãng, đủ ánh sáng và ấm áp, tránh để gió lùa vào phòng. Đo nhiệt độ hay sờ đầu, tay trẻ nếu thấy lạnh thì mặc thêm quần áo, ủ chăn ấm, ôm trẻ vào lòng, cho bú mẹ.
4. Cách vệ sinh
- Rửa tay bằng xà phòng trước và sau khi chăm sóc bé
- Chọn xà phòng có độ kiềm thấp dùng cho trẻ nhỏ
- Rốn là vị trí rất dễ gây nhiễm trùng sơ sinh, phải rửa, chăm sóc hàng ngày với nước muối sinh lý hoặc cồn 70 độ. Sau đó nên để hở rốn sẽ làm rốn mau khô, quấn tã dưới rốn.
- Lau mắt bằng khăn mềm thấm nước ấm. Nhỏ mắt bằng nước muối sinh lý.
5. Chăm sóc, bảo vệ da của bé
- Lưu ý: lò sưởi, quạt, điều hòa, … làm không khí trong phòng bị khô và làm khô da của bé.
- Không tắm cho bé nhiều quá 2 lần/ngày và giảm thời kỳ tắm xuống.
- Không ủ ấm bé quá nhiều.
- Lưu ý tới sự chênh lệch nhiệt độ ngoài trời và trong phòng để điều chỉnh quần áo mặc ấm cho bé.
6. Chế độ dinh dưỡng cho trẻ vào mùa đông
- Trẻ sơ sinh: cho bú mẹ là chính.
- Đảm bảo cung cấp đầy đủ thành phần dinh dưỡng thiết yếu cho trẻ. Nên tham khảo ý kiến tư vấn của bác sỹ dinh dưỡng để có thực đơn cho trẻ phù hợp trong mùa đông.
TS. Nguyễn Công Tảo, Phòng khám dinh dưỡng 70 Nguyễn Chí Thanh, Trung tâm y tế dự phòng Hà Nội